Benzodiazepiny – czy są uzależniające?

Benzodiazepiny są substancjami docenianymi w medycynie za swoją skuteczność i szeroki zakres działania – sprawdzają się w przypadku wielu dolegliwości. Jednocześnie ze względu na swoje właściwości psychoaktywne, są sprzedawane także na tzw. czarnym rynku. Tego rodzaju leki często powodują uzależnienia. W niniejszym tekście dowiesz się, jak działają benzodiazepiny i na jakie dolegliwości się je stosuje.

Benzodiazepiny to grupa leków wprowadzona do użytku w latach 60. ubiegłego wieku. Są często stosowane w sytuacjach wymagających nagłej reakcji, ponieważ szybko przynoszą ukojenie bólu, stanowiącego objaw różnych dolegliwości.

Benzodiazepiny – na co są zalecane?

Benzodiazepiny są przepisywane pacjentom cierpiącym z powodu zaburzeń lękowych oraz  bezsenności. Dochodzi do tego kliniczna terapia napadów padaczki, redukcja objawów towarzyszących odstawieniu alkoholu, leczenie majaczenia i bolesnych przykurczów mięśniowych. Czasami są wskazane w sytuacjach nagłych, na przykład podczas ataków związanych z nadpobudliwością psychoruchową (np. agresją).

Jak działają benzodiazepiny?

Benzodiazepiny oddziałują na kompleks receptorów GABA-ergicznych. Prowadzi to do hiperpolaryzacji komórek nerwowych i tym samym zahamowania ich działania, co powoduje znaczne uspokojenie. Do tego leki zawierające benzodiazepiny, zmniejszają pobudliwość psychoruchową, napięcie mięśniowe i wykazują właściwości przeciwdrgawkowe. Benzodiazepiny dzielą się na kilka rodzajów pod względem czasu działania, co pozwala lekarzowi na dobre dopasowanie leku do konkretnych potrzeb pacjenta. Najkrócej działające preparaty to np. triazolam i brotizolam. Środki o średnim czasie działania to popularny alprazolam czy klotiazepam. Natomiast benzodiazepiny działające najdłużej to diazepam czy flurazepam.

Benzodiazepiny a uzależnienie

Jak już wspominaliśmy, benzodiazepiny działają szybko, dlatego są bardzo skuteczne w przypadku krótkich terapii, jednak ich regularne stosowanie wytwarza w organizmie wyższą tolerancję na leki, co powoduje konieczność zwiększenia dawki dla uzyskania tych samych efektów. Dochodzą do tego objawy abstynencyjne oraz różne skutki uboczne, będące dowodem uzależnienia. Co istotne, ryzyko uzależnienia znacznie wzrasta, jeśli jednocześnie stosuje się inne środki psychoaktywne (na przykład alkohol czy marihuanę). 

Jakie efekty niepożądane są spotykane po nadużywaniu benzodiazepiny? Uzależnienie fizyczne może się pojawić już po około miesiącu stosowania. Są to zaburzenia koordynacji ruchowej, spowolnienie ruchowe, osłabienie mięśni, sina skóra, drżenie kończyn, zawroty głowy, wysypka. Objawy psychiczne uzależniania obejmują osłabienie pamięci i pojmowania, zaburzenia krytycyzmu, chwiejność emocjonalną, bełkotliwą mowę, zaburzenia snu, lęki, anhedonię (brak odczuwania przyjemności) oraz spowolnienie myślenia.

Niestety, benzodiazepiny są często stosowane w celach rozrywkowych, co siłą rzeczy prowadzi do silnego uzależnienia (zwykle stosowane są zbyt duże dawki), a okres odstawienia przerywa najczęściej kolejna dawka leku. Objawy zaprzestania przyjmowania benzodiazepin mogą się objawiać takimi stanami jak hipertermia, pobudzenie, mogą prowadzić także do depersonalizacji i urojeń, zaburzeń świadomości, napadów drgawkowych, wzrostu ciśnienia krwi, drżenia i skurczów mięśni, mrowienia skóry, potu i łzawienia, biegunki, nudności, bezsenności i koszmarów, zaburzeń nastroju. Oczywiście nigdy nie jest tak, że wszystkie wymienione reakcje się pojawią.  Należy jednak pamiętać, że w przypadku przedawkowania konieczna jest jak najszybsza konsultacja medyczna. To bardzo poważna sytuacja mogąca skutkować nawet śpiączką.

Czy bliska osoba jest uzależniona?

Zaobserwowanie występowania objawów wymienionych powyżej, może wskazywać na to, że dana osoba jest uzależniona od benzodiazepin. Warto przede wszystkim dowiedzieć się, dlaczego są one stosowane. W wielu przypadkach korzystanie z nich to konieczność prowadząca do normalnego funkcjonowania. Szczególnym problemem jest nadużywanie tych preparatów przez młodzież. Najpopularniejszymi lekami są klonazepam, xanax (alprazolam) czy diazepam. Pamiętajmy, że młode osoby nie przyznają się do stosowania takich leków, dlatego warto wykonać test na benzodiazepiny, który można dostać w naszym sklepie. Jeśli test wyjdzie pozytywny, rolą opiekuna jest przede wszystkim dowiedzenie się, dlaczego ktoś sięga po tę substancję. Być może wynika to z różnych problemów osobistych lub ciekawości. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, czy dana osoba jest uzależniona od benzodiazepin, wykonaj test.